วันสำคัญของชาติไทย คนไทยทุกคนควรรู้

วันสำคัญของชาติไทย

คนไทยทุกคนควรรู้

                                                                                      วันขึ้นปีใหม่ วันที่1 มกราคม

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2525 ได้ให้ความหมายของคำว่า “ปี” ไว้ดังนี้ ปี หมายถึงเวลาทั่วโลกโคจรรอบดวงอาทิตย์ครั้งหนึ่งใช้เวลา 365 วัน: เวลา 12 เดือน ตามสุริยคติ

1 นักษัตร กำหนดเวลาไว้ 12 ปี ในแต่ละปีใช้รูปสัตว์เป็นสัญลักษณ์ เริ่มด้วยดังนี

ชวด        หนู                         ฉลู         วัว                         ขาล       เสือ               เถาะ    กระต่าย                มะโรง     งูใหญ่                               มะเส็ง   งูเล็ก                      มะเมีย      ม้า                       มะแม    แพะ              วอก       ลิง                       ระกา         ไก่                      

จอ          หมา                       กุน           หมู

จันทรคติ พจนานุกรมบัญญัติไว้ว่า เป็นวิธีนับวันอย่างหนึ่ง โดยถือเอาการเดินทางของดวงจันทร์เป็นหลัก วันขึ้นปีใหม่ตามวันจันทรคติ ตามเกณฑ์จุลศักราช คือวันที่ 13 เมษายน เป็นวันมหาสงกรานต์ วันที่ 14 เมษายนเป็นวันเนาว์ วันที่ 15 เมษายนเป็นวันเถลิงศกเปลี่ยนจุลศักราชใหม่

สุริยคติ พจนานุกรมบัญญัติไว้ว่า เป็นวิธีนับวันอย่างปัจจุบัน โดยถือกำหนดองศาดวงอาทิตย์เป็นหลัก วันขึ้นปีใหม่ตามสุริยคติคือวันที่ 1 เมษายน

เมื่อปีพ.ศ.2483 รัฐบาลสยามได้ประกาศให้ทราบทั่วกันว่าประเทศไทยได้นิยมถือสุริยคติตามอย่างนานาประเทศแล้ว ก็เป็นการสมควรอย่างยิ่งที่จะใช้วันที่ 1 มกราคม เป็นวันขึ้นต้นปี การใช้วันที่ 1มกราคม เป็นวันขึ้นปีใหม่จะเป็นการสอดคล้องตามจารีตประเพณีโบราณของไทยและไดระดับกับนานประเทศทั้งมวล

ประเทศไทยของเราจึงใช้วันที่ 1 มกราคม เป็นวันเถลิงศกใหม่เยี่ยงนานาประเทศตราบจนกระทั่งทุกวันนี้

กิจกรรมที่ชนส่วนใหญ่ถือปฏิบัติกันคือ

-ทำความสะอาด บ้าน สถานที่เช่น โรงเรียน วัด รวมถึงเครื่องนุ่งห่ม เพื่อต้อนรับวันขึ้นปีใหม่

-ทำบุญให้ทาน ปล่อยนก ปล่อยปลา

-เยี่ยมเยียนบิดา มารดา ญาติผู้ใหญ่ ขอพร-รับพร

มอบของขวัญ/บัตรอวยพร ให้แก่กันและกันให้มีความสุขเจริญในวันขึ้นปีใหม่

วันเด็กแห่งชาติ

วันเสาร์ที่ 2 ของเดือนมกราคม

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2525ได้ให้ความหมายของคำว่า “เด็ก” ไว้ดังนี้

เด็ก           หมายถึง              คนที่มีอายุยังน้อย ยังเล็ก

เด็กชาย    คือ        คำนำเรียกเด็กผู้ชายที่มีอายุไม่เกิน 14 ปี บริบูรณ์

เด็กหญิง  คือ        คำนำเรียกเด็กผู้หญิงที่มีอายุไม่เกิน 14 ปี บริบูรณ์

เด็กชา     คือ      ข้าราชการชั้นผู้น้อยจำพวกรับใช้ในกรมมหาดเล็กมีตั้งขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 เรียกว่า “มหาดเล็กเด็กชา”

วันเด็กแห่งชาติของประเทศไทย เริ่มขึ้นเป็นปีแรกในวันจันทร์แรกของเดือนตุลาคม พ.ศ.2498 และปฏิบัติกันเรื่อยมาทุกปี จนถึงปี พ.ศ.2506 ต่อมาเห็นว่าวันเสาร์ที่ 2 ของเดือนมกราคม เป็นเดือนที่เหมาะสำหรบจัดงานวันเด็ก เนื่องจากผ่านพ้นฤดูฝนมาแล้วกำลังอยู่ในช่วงฤดูหนาวอากาศเย็นตลอดทั้งวันและวันเสาร์เป็นวันหยุดราชการอยู่แล้ว เมื่อทุกอย่างพร้อมจึงได้เปลี่ยนวันเด็กเป็นวันเสาร์ที่ 2 ของเดือนมกราคม พ.ศ.2508 เป็นปีแรก

วันเด็กแห่งชาติ ทางราชการกำหนดไว้ตายตัวเลยว่า ให้ถือเอาวันเสาร์ที่2 ของเดือนมกราคม เป็นวันเด็กแห่งชาติ ตราบจนกระทั่งทุกวันนี้ ทางราชการให้ความสำคัญเป็นอย่างมากในวันเด็ก เปิดสถานที่ราชการ เช่น ทำเนียบรัฐบาลให้เด็กเข้าชม สามารถเข้าไปนั่งเก้าอี้นายกรัฐมนตรีได้อย่างถูกกฎหมาย สามารถขึ้นไปนั่งในตำแหน่งกัปตันเครื่องบินโดยสาร ในที่นั่งนักบินรบได้อย่างสง่าผ่าเผย เด็กทุกคนต่างเฝ้ารอให้ถึงวันนี้กันอย่างใจจดใจจ่อ

เด็กเป็นทรัพยากรบุคคลที่สำคัญยิ่งของชาติ ทั้งนี้เพราะในวันหน้าทรัพยากรเด็กในวันนี้ จะเป็นกำลังสำคัญและจะเป็นผู้บริหารของชาติในวันหน้า ทางรัฐบาลจึงมุ่งเน้นให้ผลิตเด็กให้มีคุณภาพ เพื่อที่จะได้เป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพในวันข้างหน้า

เด็กดี คือ เด็กที่มีความขยันในการศึกษา  ปฏิบัติตนให้อยู่ในระเบียบวินัยของสังคม เสียสละและบำเพ็ญประโยชน์เพื่อส่วนรวม มีความเมตตากรุณาช่วยเหลือเอื้อเฟื้อต่อผู้อื่นทุกระดับวัย ไม่รังแกสัตว์และช่วยเหลือสัตว์ที่บาดเจ็บ หากปฏิบัติตนได้อย่างเหมาสมดังกล่าว จะได้ชื่อว่าเป็น “เด็กดี”

                พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ พระราชทานพระบรมราชวาท ในวันเด็กแห่งชาติปีพุทธศักราช 2528 ความตอนหนึ่งว่า

“เด็กทุกคนมีภาระต้องทำ แม้เป็นเด็ก ก็มีภาระอย่างเด็ก คือ ศึกษาเล่าเรียน หมายความว่าจะต้องเรียนให้รู้วิชา ฝึกหัดทำการงานต่างๆ ให้เป็น อบรมขัดเกลาความประพฤติและความคิดจิตใจให้ประณีต ให้สุจริตแจ่มใสและเฉลียวฉลาดมีเหตุผล เพื่อจักได้เติบโตขึ้นเป็นคนที่มีความรู้ความสามารถและมีประโยชน์ต่อชาติบ้านเมือง

วันศิลปินแห่งชาติ

6 เมษายน

ศิลปินแห่งชาติ หมายถึง ศิลปินที่ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ โดยคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ

                สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงศึกษาธิการได้เริ่มจัดทำโครงการศิลปินแห่งชาติมาตั้งแต่ปี พ.ศ 2527 ด้วยพิจารณาให้เห็นว่าศิลปินเป็นผู้สร้างสรรค์งานศิลปะ เป็นมรดกล้ำค่าของแผ่นดิน สมควรได้รับการยกย่อง ส่งเสริม สนับสนุนให้มีโอกาสใช้ความสามารถสร้างสรรค์ผลงานอันทรงคุณค่าไว้เป็นสมบัติของสาธารณชน และได้ควรได้รับการอุปถัมภ์ช่วยเหลือจากหน่วยงานราชการให้สามารถดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีเกียรติ มีศักดิ์ศรี ได้จำแนกสาขาศิลปะไว้ 3 สาขา ดังต่อไปนี้

            1.สาขาทัศนศิลป์

หมายถึง ศิลปะที่มองเห็นได้ด้วยตา จะเป็นศิลปะสองมิติ หรือ สามมิติก็ได

แบ่งออกไปตามสาขาย่อยต่างๆ ตามหลักสากล คือ จิตรกรรม ประติมากรรม ภาพพิมพ์ภาพถ่าย ภาพวาด การออกแบบ สื่อประสม สถาปัตยกรรม

           2.สาขาวรรณศิลป์

                                  หมายถึง บทประพันธ์ที่ปลุกมโนคติ ของผู้อ่านทำให้เกิดจินตนาการ ความเพลิดเพลิน              และเกิดอารมณ์ต่างๆตามเจตนารมณ์ของผู้ประพันธ์ ได้แก่ กวีนิพนธ์ เรื่องสั้น นวนิยาย บทละคร

         3.สาขาศิลปะการแสดง

                                     หมายถึง ศิลปะที่มีการแสดง ซึ่งเป็นได้ทั้งวิจิตรศิลป์ ประยุกต์ศิลป์ ได้แก่ การแสดงต่างๆ โขน ละคร มอญรำ การแสดงดนตรี การแสดงพื้นบ้าน

                                      กำหนดวันศิลปินแห่งชาติ สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ และผู้ทรงคุณวุติสาขาต่างๆ มีความเห็นตรงกันว่า พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศล้านภาลัย ทรงเป็นปฐมบรมศิลปินแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ยังไม่มีศิลปินคนใดมาเทียบเทียมได้ในทุกๆด้าน

                                    ด้าน กวีนิพนธ์ ได้ทรงนิพนธ์ละครไว้ 7 เรื่อง โดยเฉพาะบทละครเรื่องอิเหนา เป็นเรื่องที่แต่งดีพร้อมทั้งบททั้งกลอนและกระบวนที่จะเล่นละคร วรรณคดีสโมสรได้ตัดสินใจให้เป็นยอดของบทละครรำเมื่อปี พ.ศ 2457

                                    ด้าน ดนตรี ซอสามสายคู่พระหัตถ์คันหนึ่งชื่อ “สายฟ้าฟาด” ที่มรงบรรเลงเพลงบุหลันลอยเลื่อนเป็นเพลงชั้นเยี่ยม

                                    ด้าน ประติมากรรม ทรงปั้นพระพักตร์พระประธานในพระอุโบสถวัดอรุณราชวราราม ทรงแกะพระยารักใหญ่ พระยารักน้อย และร่วมแกะสลักบานประตูพระวิหารหลวงวัดสุทัศน์เทพวราราม เป็นต้น

                                    พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงพระราชสมภพวันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ 2310 จากผลงานดังกล่าวแล้ว เห็นว่าทรงเป็นผู้รอบรู้และเชี่ยวชาญในเรื่องศิลปะอย่างกว้างขวางลึกซึ้ง คณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ จึงถือเอาวันคล้ายวันพระราชสมภพของพระองค์ คือ วันที่ 24 กุมภาพันธ์ของทุกปี เป็นวันศิลปินแห่งชาติ

                             

            วันสงกรานต์

            วันที่ 13 เมษายน

คำว่า สงกรานต์ มาจากภาษาสันสกฤตว่า สํ-กรานต แปลว่า ก้าวขึ้น ย่างขึ้น  หรือการย้ายที่ เคลื่อนที่ คือพระวันอาทิตย์ย่างขึ้นสู่ราศีใหม่ หมายถึงวันขึ้นปีใหม่ ซึ่งตกอยู่ในวันที่ 13, 14, 15 เมษายน ของทุกปี แต่วันสงกรานต์นั้นคือ

            วันที่ 13 เมษายน เรียกว่าวัน มหาสงกรานต์

            วันที่ 14 เมษายน เป็น วันเนา

            วันที่ 15 เมษายน เป็น วันเถลิงศก หรือ วันขึ้นปีใหม่

            ความหมายของคำที่เกี่ยวข้องกับวันสงกรานต์ มีดังนี้

สงกรานต์ ที่แปลว่า “ก้าวขึ้น” , “ย่างขึ้น” นั้น หมายถึง การที่ดวงอาทิตย์ขึ้นสู่ราศีใหม่ อันเป็นเหตุการณ์ที่                        เกิดขึ้นทุกเดือน เรียกว่า สงกรานต์เดือน แต่เมื่อครบ 12 เดือน แล้วย่างขึ้นราศีเมษอีกจัดเป็นสงกรานต์ปี ถือว่าเป็นวันขึ้นปีใหม่ทาง สุริยคติ ในทางโหราศาสตร์

มหาสงกกรานต์ แปลว่า ก้าวขึ้น หรือ ย่างขึ้นครั้งใหญ่ หมายถึง สงกรานต์ปี คือปีใหม่อย่างเดียว กล่าวคือคำว่า สงกรานต์ มีความหมายได้ทั้งสงกรานต์เดือน และ สงกรานต์ปี แต่มหาสงกรานต์ หมายถึง สงกรานต์ปีอย่างเดียว

วันเนา แปลว่า วันอยู่ คำว่า “เนา” แปลว่า “อยู่” หมายความว่าเป็นวันถัดจากวันมหาสงกรานต์มา 1  วัน วันมหาสงกรานต์เป็นวันที่ดวงอาทิตย์ย่างสู่ราศีตั้งแต่ปีใหม่ วันเนา เป็นวันที่ดวงอาทิตย์เข้าที่เข้าทางในวันราศีตั้งต้นใหม่เรียบร้อยแล้ว คือประจำที่แล้ว

วันเถลิงศก แปลว่า “วันขึ้นศก” เป็นวันเปลี่ยนจุลศักราชใหม่ การที่เลื่อนวันขึ้นศกใหม่มาเป็นวันที่ 3 ถัดจากวันมหาสงกรานต์ ก็เพื่อให้หมดปัญหาว่า การย่างขึ้นสู่จุดเดิมสำหรับต้นปีนั้นเรียบร้อยดีไม่มีปัญหา

วันสงกรานต์ คือ วันแห่งความเอื้ออาทร

                การสรงน้ำพระ การรดน้ำขอพรผู้ใหญ่ การเล่นสาดน้ำในคนรุ่นราวคราวเดียวกัน หรือ เยาว์วัยกว่า การแสดงความยินดีต่อกันด้วยการอวยพรให้อยู่เย็นเป็นสุข นับเป็นความงดงามของประเพณี แสดงความเอื้ออาทรต่อกันของสมาชิกในสังคม การสืบทอดประเพณีจรรโลงสงกรานต์ ปัจจุบันจึงน่าจะช่วยกันรักษาคุณค่าทางใจ ความมีน้ำใจ การมีสัมมาคารวะและความกตัญญู การช่วยเหลือเกื้อกูลต่อธรรมชาติต่อสิ่งแวดล้อม

ขอบคุณข้อมูลจาก :หนังสือ วันสำคัญของชาติไทย คนไทยทุกคนควรรู้

                                   เรียบเรียงข้อมูล โดย ลำจุล ฮวบเจริญ